Har tilbrakt ei tovekers (?) periode i Sverige, i mitt backup- HUS i Gästgivarevägen for å niiiitegne Cosmic Bullet til den obligatoriske søknadsfristen 3. mars.
Eg vil på det varmaste anbefale alle teikneserieskaparar å leite etter finurlege måtar å kome seg inn på eigedomsmarknaden. (Dette gjeld mest for Noreg. Systemet i Noreg er aggressivt positivt til eiging, og så mange av velgarane eig at politikarane neppe endrar på det.)
Så. Bear with me, for dette kan sikkert kjennast litt kvalmt for deg som er ung og blakk og ikkje ANAR eller ser for deg korleis du nokon gong skal kome deg inn på marknaden.
OG det smakar litt 40 år gammal baby boomer som kjøpte seg hus for 300 kroner av denne forbanna historia. Skulle gjerne fortalt ei anna historie, men dette er mi historie, og det finst ein punchline på slutten som insinuerer at å kjøpe bustad kan funke SJØLV om du ikkje har råd til å kjøpe i Oslo.
TL, DR: Kjøp ein stad ANNA enn i Oslo, & nedbetal på den medan du held fram å leige i Oslo.
Det starta med Inga Sætre. Ho er jevngammal med meg, og eg har alltid beundra henne litt sånn på avstand, ho er så kul og morsom. Og dette var for MANGE år sidan – vi var unge frø på … 25? Eg budde i eit kollektiv på Adamstuen saman med ein komponiststudent, ein gitarstudent, ein kontrabasstudent og ein fyr eg hugsar ein dag klatra opp på kjøleskapet og reiv armane av t-skjorta si og lagde Bjartmann-øyre av dei. Han var suverent best til å ta oppvasken, så han var vi glade i.
Livet mitt besto i å tegne Margarin-sider til ei Margarin-bok som ingen seriøse forlag ville ta i. Serien si tid på trykk var over, men eg håpte likevel på ei lekker margarinbok. (Jon Løvstad med no konkurse Seriehuset oppfylte til slutt denne draumen, på beste mulige vis)
Eg budde på 8 kvm. Senga mi var på ein hems over tegnepulten min.
Det var i denne konteksten at Inga Sætre fortalte meg at ho hadde kjøpt seg leilighet.
KVA? sa eg. KJØPE leilighet?
Det kjendest som å binde seg altfor hardt.
«Jeg føler at tjue prosent av hjernen plutselig er frigjort,» sa Inga.
Den stakk litt. Eg kjente godt til den evige murringa: Kvar skal eg bu NESTE år? Kva gjer eg om husleiga går opp? Eg svarte sjølvsagt så cocky eg kunne likevel:
«Du får ikkje BRUKT dei tjue prosenta til noko, veit du. Dei blir berre liggande der og råtne.»
Men frøet var sådd.
Eg flytta inn til min mest kapitalistiske venn, ein vidaregåandekompis som i andre gym hadde byrja å «ironisk» stemme unge Høyre. Etter eitt år var han heilt tydeleg ikkje ironisk lenger. (Dette er ein grei tommelfingerregel. Det du gjer ironisk i år, gjer du uironisk neste år.)
No budde han i ei av dei fem leilighetene sine. Han tok opp lån, kjøpte leiligheter billig, pussa opp, solgte dei vidare med profitt. Rens og repetér. Rens og repetér. Eg ville ikkje drive på sånn FULLTID, men eg ville føle meg fri til å lage akkurat det eg ville på teikneseriefronten. Eller andre frontar. Så eg flytta inn i eitt av romma i leiligheta hans, for å lære av han via osmose.
Det funka. Tre månader seinare hadde han fått meg til å forstå at eg måtte finne ein bydel som ikkje virka verdifull no, men som var på veg opp. (Hint: i 2020 er det Fredensborg. Einaste indrefileten i Oslo som framleis er full nok av narkomane til at du kan få ting billig.)
Eg fekk eit lån på 300 000, skrapte ihop dei siste 50 000, og kjøpte meg ein maltraktert 18 kvadratmeters kåk på Bjølsen, og det er nok det luraste eg har gjort i heile mi teikneseriekarriere.
Betongveggane var så fulle av hol at eg brukte to bøtter sparkel for å få veggane glatte. Om dette får det til å høyrest ut som rommet hadde blitt brukt av utagering for Hulken, så er det ok. Vasken var eit vrak, kjøkenet var nokre brune plastgreier, og all dogange måtte skje på eit fellestoalett på gangen.
Ei periode hadde ein av naboane mine, ca 190 høg og 130 tung, ei fase der han la til seg vanen å spytte på korridorens felles dolokk. Eg kunne høyre lyden av høglydt spytting gjennom dodøra, så eg konfronterte han med det. Han vart sjokkert og sa at det hadde han slettes ikkje gjort, og at han dessutan ikkje fant seg i å bli trakassert av synske.
Dette medførte eit par månader med sint kviskring inn gjennom nøkkelholet mitt, der han sa at han skulle skade dei synske.
Men gentrifiseringa sine tannhjul kvernar nådelaust. Dei fem damene frå Gambia som dreiv eit trangt lite bordell på ei anna slik 18 kvadratmeters leilighet, vart nådelaust kasta ut. Gangen blei malt og pussa opp. Dei traurige men litt komiske fellestoaletta og fellesdusjane (ugh fotsopp) vart erstatta med lekre bad INNE i leilighetene våre. Eg var blokkas suverent største motstandar av bad inne i leilighetene, då det å ofre 3 kvadratmeter av mine 18 kjendest ekstremt udigg. TRE kvadratmeter mindre? Berre fordi folk var pyser og ikkje orka å dusje saman med gigantiske, psykotiske menn som hata synske?
Heldigvis vart eg grundig nedstemt, og eit par år seinare var alle leilighetene oppgraderte og steig til å koste to mill kroner stykket. (Dette seier eg no sånn at alle de kunstnarar som støttar meg altfor generøst på Patreon skal vite om det. Takk, men ta vare på dykk sjølve også, de begava og snille godklumpar.)
Med dette akutt enorme beløpet kobla til mitt namn, vurderte eg å selge og flytte til noko litt større. Men dengang ei – eg kjøpte meg eit hus i Sverige til 550 000, og beholdt Bjølsen som den var. Dette var sånn måteleg lurt – eit lekk tak kosta meg 170 000, eit bergvarmeanlegg 140 000, og i skrivande stund skal kåken endeleg drenerast, og summen ligg nok fort rundt det same der også.
Vi nordmenn skal sjølvsagt ikkje prate om pengar.
Men det funkar berre om du er tilsett i ein trygg jobb. Teikneserieskaparar endar ofte opp med svarteper nettopp fordi dei aldri snakkar om pengar. Heile livet går dei der, edle kunstnarar, og snakkar berre om å lage ting LITT betre, å teikne LITT meir detaljerte bakgrunnar, å putte LITT finare skraveringar på den ørna.
Eg er sjølvsagt sånn. Eg har to foreldre med lektorjobb. Dei fortalte meg at å vere kunstnar var tornefullt, og så lot dei meg finne ut av resten sjølv. Dei har hatt gode liv, men både då og no hadde dei null erfaring med det private næringslivet, og råda deira kokte stort sett ned til å be meg ta meg ein lærarjobb på sida. Ingen av dei økonomiske råda handla om å faktisk tjene pengar på det eg VILLE tjene pengar på.
Velsigne deg, min Unge Høyre-stemmande venn. Og velsigne mitt evige sug etter å forstå nye miljø, nye typar folk. For det har eg, og det er det som stadig dreg meg mot å forstå logikken i stadig nye soner av verda.
Og til deg, kjære teikneserieskapar: Ei leilighet i Arvika kan kjøpast for 129 000 kroner på hemnet.se – eventuelt, om du vil ha noko som stig meir i verdi, spleis med 5 kompisar på noko i Oslo, leig den ut for å nedbetale lånet på den, og EIG noko. Eller finn på noko anna lurt. Berre … berre prøv å finne på lure ting. Gjer det til ein del av kven du er. Du er nokon som finn på noko lurt, i 5 prosent av tida, og så er du nokon som lagar kunst i dei resterande 95 prosentane.
